Każdego z nas opisuje zestaw cech. Zalety najczęściej opisujemy jako kompetencje miękkie, natomiast ich cieniem są nasze wady. Jedne i drugie cechy stanowią o naszej osobowości. Kompetencje miękkie, które możemy traktować jako cechy pozytywne, mają swoje przeciwieństwa. Mogą być bardzo mocno przerysowane i przybierają negatywny wymiar. Jedną z ważnych cech , która pozwala nam na swobodę funkcjonowania jest pewność siebie. Umożliwia ona między innymi na:
- większą skuteczność w działaniu,
- lepsze relacje interpersonalne,
- większą odporność psychiczną,
- efektywniejsze rozwiązywanie problemów,
- lepszą prezentacja siebie w życiu zawodowym,
- zwiększenie motywacji i ambicji,
- łatwiejsze pokonywanie lęków.
W zbiegu okoliczności, przy złym kierunku rozwoju, ta dobra cecha może przerodzić się w zadufanie wręcz w pychę. Granica między pewnością siebie a zadufaniem, pychą może być subtelna, ale istnieje kilka kluczowych różnic między tymi dwoma postawami. Poniżej kilka perspektyw oceny tych cech.
W aspekcie skromności:
osoba pewna siebie jest świadoma swoich umiejętności i potrafi się nimi dzielić, nie czując potrzeby podkreślania swojej wyższości nad innymi. Skromność jest jej towarzyszącą cechą;
osoba zadufana uważa się za wyjątkową i lepszą od innych, często demonstrować będzie brak skromności i gotowość do zaniedbywania innych.
Otwartość na krytykę:
osoba pewna siebie potrafi przyjąć konstruktywną krytykę, widząc ją jako szansę do rozwoju i doskonalenia;
osoba zadufana zazwyczaj nie akceptuje krytyki, uważając, że nie ma nic do poprawiania. Pycha może prowadzić do ignorowania wskazówek innych.
Relacje z innymi:
osoba pewna siebie potrafi nawiązywać pozytywne relacje z innymi ludźmi, nie czując potrzeby dominacji czy wywyższania się;
osoba zadufana może sprawiać wrażenie nieprzystępnej, a jej relacje z innymi ludźmi mogą być utrudnione przez brak szacunku wobec innych.
Znajomość własnych ograniczeń:
osoba pewna siebie jest świadoma swoich mocnych stron, ale także zdaje sobie sprawę z własnych ograniczeń i nie boi się ich akceptować;
osoba zadufana może nie dostrzegać swoich słabości lub celowo je bagatelizować, co może prowadzić do problemów w podejmowaniu odpowiedzialnych decyzji.
Sposób wyrażania siebie:
osoba pewna siebie potrafi wyrażać swoje zdanie z szacunkiem wobec innych i bez potrzeby zdominowania rozmowy;
osoba zadufana może dominować w rozmowie, ignorować opinie innych i narzucać swoje zdanie bez uwzględniania perspektyw innych ludzi.
Warto jednak podkreślić, że pewność siebie nie oznacza braku wątpliwości czy błędów. To raczej zdolność do akceptacji swoich mocnych stron, jak i obszarów do poprawy. Wzrost pewności siebie to proces, który może być rozwijany przez całe życie. Podsumowując, pewność siebie to pozytywna cecha, która wynika z prawdziwej oceny siebie, umiejętności i doświadczeń. Zadufanie, pycha natomiast zazwyczaj wynika z przekonania o własnej wyższości i może prowadzić do problemów interpersonalnych.
Ważne jest znalezienie równowagi między pewnością siebie a szacunkiem dla innych ludzi.